ELEKTRİK SANTRAL ÇEŞİTLERİ ? FOSİL YAKITLAR

                                         
                                       A-ELEKTRİK SANTRAL ÇEŞİTLERİ
                   
              Elektrik enerjisini elde etmek için çeşitli enerji kaynakları kullanılır. Elektrik enerjisine dönüştürülebilen enerji kaynakları aşağıdaki gibidir:
1-Termik kaynaklar
2- Hidrolik kaynaklar
3-Nükleer kaynaklar
4-Diğer kaynaklar (güneş, rüzgâr, jeotermal,dalga,medcezir, vb.)
                     
                                                1-TERMİK KAYNAKLAR( fosil yakıtlar)

fosil  yakıt çeşitleri

                     Termik kaynaklar, ısı enerjisi oluşturan katı, sıvı ve gaz şeklindeki yakıtlardır. Günümüzde kullanılan termik kaynakların başlıcaları kömür, petrol, doğal gaz, biyogaz (hayvansal gübrenin oksijensiz ortamda fermantasyonu ile elde edilen yanıcı gaz), asfaltit (petrolün ayrışması ile oluşan kalori değeri yüksek yarı katı, siyah madde), bitümlü şistler (ısıtılması ile önemli bir ölçüde organik yağ elde edilen, basınç sonucu yapraklaşmış yapılı kayaçlara verilen ad) ve büyük şehirlerin çöp atıklarıdır.
                                                         a- KÖMÜR
               Türkiye'nin enerji kaynakları arasında linyitin çok önemli bir yeri vardır. Ülkemizde elektrik enerjisi üretiminde en çok linyit kömürü kullanılmaktadır.Çünkü en fazla linyit çıkmaktadır. Kahverengi-siyah renkte, organik fosil hâlinde katı yakıttır. Linyit kömürün ısı değeri 1000-5000 kcal/kg arasındadır.
       Ülkemizde bulunan termik santraller Manisa (Soma),Kütahya (Tunçbilek-Seyitömer) ,Muğla (Yatağan-MilasTurgutlu), Kahramanmaraş (Elbistan), Çanakkale (Çan), Bolu (Mengen-Salıpazarı) bölgelerinde zengin linyit yatakları vardır.r. Ülkemizin linyitten elde edilebilecek enerji üretim potansiyeli 90.397 GWh civarındadır, bunun % 34’lik kısmı değerlendirilmiştir.
                                                           b PETROL
            Petrolün işlenmesi sonucu ortaya çıkan benzin, mazot, fuel-oil, motorin ürünleri termik santrallerde elektrik üretiminde kullanılmaktadırlar. Ülkemizde petrol üretimi Batman’da çıkmaktadır. Türkiye'de petrol aramaları X. Bölge Siirt, XI. Bölge Diyarbakır, XII. Bölge Gaziantep üzerinde yoğunlaştırılmış; ardından I. Bölge Marmara, XIII. Bölge Hatay, XIV. Bölge Adana, XV. Bölge Konya, XVI. Bölge Antalya yörelerinde sürdürülmüştür. II. Bölge Bolu, III. Bölge Ankara ve XVII. Bölge İzmir'de ise sınırlı aramalar yapılmıştır. Ancak on sekiz bölgenin tamamının yeterince arandığı söylenemez. Öncelikle Güneydoğu Anadolu, Batı Toroslar, Batı Karadeniz, İç Anadolu ve denizlerde yapılacak yeni aramalarla bilinen petrol rezervinin artması olasılığı fazladır. Yıllık 3,5 milyon ton petrol üretimiyle 13-14 yıl yetecek petrol rezervlerimizin olduğu tespit edilmiştir. Buna rağmen yıllık kullanılan petrol miktarının %90 ‘ı ithal edilmektedir. 
                                                                c- DOĞAL GAZ
         Yer altından çıkan, metan oranı yüksek yanıcı bir gazdır. Termik kaynaklardan olan doğal gaz, kalorisinin yüksek oluşu (8500- 10000 kcal/kg) ve çevreye zarar vermemesinden dolayı son yıllarda ülkemizde kullanılmaya başlanmıştır. Doğal gaz geniş kullanım alanına sahip olmakla birlikte termik santrallerde elektrik üretmekte de kullanılır. Ülkemizin bilinen doğal gaz üretim alanları Trakya ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde bulunmaktadır. Trakya'da Bayramşah, Değirmenköy (Danişmen-Osmancık), Değirmenköy (Soğucak), Hamitabat, Hayrabolu, Kandamış, Karacaoğlan, Karaçalı, Kumrular, K. Marmara, Silivri, Umurca, Güneydoğu Anadolu'da Derin Barbeş, G. Hazro, Katin  Çamurlu, G. Dinçer,başlıca üretim sahalarıdır. Üretimin % 83'den çoğu Hamitabat sahasından yapılmaktadır.Doğal gazın yüzde 90 ithal edilmektedir.Türkiyede elektrik üretimin  yaklaşık yüzde 70 doğalgazdan üretilmektedir
            
                                                             d-BİYOMAS

            Terimi oluşturan biyo canlı, mas (mass) ise kütle veya yığın, başka bir ifade ile enerji elde edilecek tesise enerji maddesinin yığılıp depo edilmesi gibi anlamlara gelmektedir. Dolayısıyla bu gibi organik kökenli artıklardan elde edilen enerjiye biyomas enerjisi denir. Bununla birlikte bu konuda genellikle biyogaz (canlı gaz) terimi kullanılmaktadır. Gazın, canlısı veya cansızı olamayacağı için terim olarak ya organik gaz ya da biyomas enerji kaynağı şeklinde ifade edilmesi uygundur. Biyomas kaynakları odun, hayvan ve bitki artıklarıdır. Biyomas, odun, kentsel atıklar, tarımsal artıklar, mısır sapları ve buğday samanları, gibi kaynakları içine alır. Bunlar elektrik üretimi için diğer enerji kaynaklarının bazılarıdır. Bu kaynaklar kaynatıcılarda kullanılan fosil yakıtların yerine kullanılır. Odun ya da atıkların yanmasıyla oluşan buhar, alışılmış buharlı elektrik santrallerinde kullanılır. Hayvansal gübrenin oksijensiz yani kapalı bir ortamda tepkimeye girmesi ile “biyogaz” üretimi yapılmaktadır. Biyogaz, renksiz, kokusuz, havadan hafif, parlak mavi bir alevle yanan ve bileşimininde organik maddelerin bileşimine bağlı olarak yaklaşık % 40-70 metan, % 30-60 karbondioksit, % 0-3 hidrojen sülfür ile çok az miktarda azot ve hidrojen bulunan bir gaz karışımıdır. Büyükşehirlerin çöpleri de iyi bir termik kaynaktır. Çöplerin depolanması sonucu elde edilen ve “LONDFİLL” gaz olarak adlandırılan çöp gazı %60 oranında metan içeren önemli bir enerji kaynağıdır. Avrupa’nın birçok ülkesinde kurulu tesisler ile bu kaynak değerlendirilmektedir. Bursa ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi şehrin çöplerini kullanarak elektrik üretmektedir. Bir başka termik kaynakta “biyodizel”dir. Biyodizel; kolza (kanola), ayçiçek, soya, aspir gibi yağlı tohum bitkilerinden elde edilen yağların veya hayvansal yağların bir katalizatör eşliğinde kısa zincirli bir alkol ile (metanol veya etanol ) reaksiyonu sonucunda açığa çıkan ve yakıt olarak kullanılan bir üründür. Evsel kızartma yağları ve hayvansal yağlar da biyodizel ham maddesi olarak kullanılabilir.
                                      
                                                              e-ASFALTİT
                      
               Kalori değeri yüksek, külünde nadir mineraller bulunan, işlendiğinde değişik yüzdelerde gaz elde edilen değerli bir termik kaynaktır. Ülkemizde Şırnak ve Silopi havzalarında 82 milyon ton asfaltit rezervi tespit edilmiştir. Silopi Elektrik Üretim A.Ş. tarafından, bölgedeki asfaltiti kullanarak 20 yıl süreyle elektrik enerjisi üretmek için 110 megawat kurulu güçte yeni bir santral kurulmaktadır. Normalde halk  kışın  ısınmak için kullanıyormuş.

                                        
                                                               f-BİTÜMLÜ ŞİŞTLER
           Isıl işlemeyle petrole benzer bir yağ veren organik madde bakımından zengin, ince taneli, kristal yapılı bir tür katı yakıttır. Bunlara bitümlü şist gibi adlar verilmektedir. Bu kayaçlardan damıtma yöntemiyle sentetik petrol ve gaz elde edilebileceği gibi katı yakıt olarak termik santrallerde kullanılmaları olanaklıdır. Yurdumuzda Ankara-Beypazarı, Balıkesir-Burhaniye, Bolu-Himmetoğlu, Mengen, Hatıldağ, Kocaeli-Bahçecik, Seyitömer, Niğde-Ulukışla, Eskişehir-Sarıkaya, Çorum-Dodurga, Amasya-Çeltek yörelerinde 1,6 milyar ton rezerv tespiti yapılmıştır